Wat was het indrukwekkend, prachtig en fijn om erbij te zijn; bij de première van NOORD – want ik was in 2018, begin 2019 als fondsenwerver tot over mijn oren betrokken bij de aanloop tot dit theaterspektakel.
NOORD wortelt en speelt niet voor niets in Groningen waar de gaswinning in eerste instantie voorspoed bracht maar nu al decennia zorgt voor ontwrichtende gasbevingen, louter door dit menselijk handelen veroorzaakt. Gaandeweg groeide NOORD uit tot een universeel te begrijpen verhaal over mensen en relaties, falende systemen en klimaatverandering.
Vooraf; de problematiek is heftig en staat in bredere context dus ter onderbouwing ditmaal wat voetnoten. Voorts wil ik spelers niet uit hun concentratie halen dus ik fotografeerde niet tijdens de première. Met dank; de foto’s bij dit blog komen van https://noordtheater.nl/beeldgeluid/ en Facebookpagina Theaterspektakel NOORD.
Kort door de bocht; als gevolg van de gaswinning op 3 kilometer diepte ontstaan daar holtes en scheuren.
Het gesteente (vaak zandsteen) komt daardoor in beweging en dat veroorzaakt onderaardse trillingen
die ‘opslingeren’; zich richting aardoppervlakte verplaatsen.
In de Groningse veengrond worden die trillingen nog eens versterkt; de zogeheten verticale tsunami.
Er zijn inmiddels ruim 1.500 gasbevingen geregistreerd (1).
Minder spectaculair dus minder bekend; hetzelfde zettingsproces veroorzaakt bodemdaling
boven de Groningse gasbel, plaatselijk tot een halve meter in het jaar 2050 (2).
Even laten doordringen; in Groningen is dus geen sprake van een natuurramp. En dat geldt evenzeer voor de steeds heviger bosbranden, extreme droogte, smeltend eeuwig ijs, stijgende zeespiegel, orkanen en overstromingen over de hele wereld. Steeds meer is terug te voeren op de manier waarop wij mensen omgaan met grondstoffen en de aarde (3). Zelfs sceptische politici en bestuurders lijken zich te realiseren dat we moéten gaan bijsturen nu het nog kan.
NOORD laat dit thema ‘binnenkomen’ op meeslepende wijze. Het is een prachtige theaterbelevenis geworden met toneel, zang, muziek, dans, indrukwekkende projecties op een scherm van een kleine tien meter hoog en tachtig meter breed. NOORD biedt de toeschouwers drama, (wrange) humor, liefde – en een beetje hoop.
Als Haagse fondsenwerver bij een Groningse productie?
Maar wat doet een Haagse fondsenwerver bij een Groningse productie? Dat was voor mij ook een hele verrassing maar begin 2018 ‘werd ik genoemd’ zoals dat heet en er was een klik met in eerste instantie creator-producent Geke. Heel belangrijk die klik, zeker bij dit soort projecten. Synergie. Vanuit ieders kennis en kunde hecht kunnen samenwerken, vaak voor langere tijd.
Het leek en bleek goed om bij dit ambitieuze avontuur ook niet-Noorderlingen te betrekken, daar was ik er één van. Vanuit Den Haag kon ik niet intensief meewerken aan de fondsenwerving binnen de provincie Groningen maar dat leek geen probleem. Want dit werd een prachtproductie die Groningen toch niet zou laten glippen? Voor binnenlandse toeristen interessant onderdeel van een meerdaags bezoek aan de provincie. Een eerste categorie publiekstrekker voor een regio die dat erg goed kan gebruiken; hotelovernachtingen, bestedingen elders in de provincie, werk en inkomen voor creatieven en andere talenten. Eindelijk zouden die gasbevingen iets goeds opleveren.
Groningen kreeg de kansen op een presenteerblaadje aangereikt!
Ik was blij; er lag bij mijn aantreden al een doortimmerd projectplan met begroting en nog belangrijker; producente en de meeste andere medewerkers hadden met eerdere producties al ruimschoots bewezen het vertrouwen waard te zijn. Voor zover nog niet bewezen had dat een prima reden; het ging om aanstormend, jong talent.
Aan de slag – en van slag
Het bevlogen projectteam ging aan de slag, ik dus ook. En hoewel ik als Haagse natuurlijk wist van de Groningse gasbevingen en rampspoed raakten de cijfers en verhalen me diep. Het leek me om te beginnen doodeng; de permanente dreiging. Stel het je eens voor…. ’s nachts wakker schrikken van gekraak in huis, niet meer durven slapen. Nooit meer veilig in je eigen huis, bedrijf, school. Krakend historisch erfgoed, scheurende (zee)dijken.
Maar die angst en stress bleek voor gedupeerden veel erger uit te pakken door het jaren- en jarenlange gevecht met steeds wisselende instanties met steeds weer andere eisen, regels en criteria. Jarenlange uitputting. Niet meer kunnen werken. Werkloosheid. De ene partner wil weg, op de vlucht. De ander weigert zich te laten verjagen. Ruzies, echtscheidingen, kinderen die niet meer kunnen meekomen op school. En ga zo maar door. Onaardig weetje; ook na het stoppen van de gaswinning blijft het risico op gasbevingen voor onbepaalde tijd bestaan.
Met partners verricht Rijksuniversiteit Groningen al jaren onderzoek, onder meer naar de impact die dit heeft op onze grote en kleine landgenoten, op hun gezondheid en vertrouwen in de overheid, in hun toekomst:
‘De problemen onder mensen die meerdere malen schade aan hun huis hebben gehad zijn groot en groeiende.
Er zijn 150.000 mensen met schade, kinderen meegerekend.
Daarvan hebben 85.000 mensen meervoudige schade; de helft voelt zich thuis niet meer veilig.
Zo’n 10.000 Groningers hebben gezondheidsproblemen door de schade. Ervaren onveiligheid en problemen rondom de schadeafhandeling zijn de twee belangrijkste redenen dat schade zoveel stress geeft.’
Citaat uit persbericht d.d. 31 januari 2018 n.a.v. publicatie onderzoeksrapport
‘Stress en acute gezondsheidsproblemen’ (4).
– en er is trouwens niéts aan de hand.
Meevallers en tegenwind
Als altijd – en dus in nauwe afstemming met rest team – maakte ik mijn eigen planning, selecteerde en benaderde fondsen, landelijk maar ook binnen Groningen. De respons deed ons soms regelrecht balen; voor het ene fonds was de productie te groot, voor een andere te klein. Sommige fondsen en organisaties zagen een productie over de gasbevingsellende absoluut niet zitten. Van het ene fonds mochten er alleen maar professionals in crew en cast meewerken terwijl een ander oordeelde dat er te weinig met amateurs werd gewerkt. En in welk hokje paste dit eigenlijk; was het toneel, dans, film? In alle drie eigenlijk – en in nog meer. Juist die multidisciplinaire aanpak vormde deel van de meerwaarde.
Inderdaad – een aanvraag is altijd weer maatwerk. Ik organiseerde presentaties en overleg in Groningen, in de Randstad. Bemoedigende gesprekken. Nieuwsbrieven, andere updates. Voortgangsbewaking.
En dan komen de besluiten. Prachtige donaties! Maar ook regelrechte tegenvallers. Bijvoorbeeld een aanvraag die akelig sympathiek wordt afgewezen: ‘We vinden dit een prachtige productie, het initiatief past prima binnen onze criteria en voldoet aan alle voorwaarden voor toewijzing. Toch kunnen wij uw aanvraag helaas niet honoreren omdat het voor deze regio beschikbare budget reeds is vergeven. We wensen u veel succes!’
Best even slikken, zo’n tegenvaller.
Binnen Groningen bleek het ook niet makkelijk. Had dat alleen met de productie te maken? Er was duidelijk sprake van draagvlak, bij ondernemers, andere bewoners, instanties, overheden. Maar vonden alle bestuurders deze extra aandacht voor het gasdrama gewenst? Ik kreeg er de vinger niet goed achter, schrok van sommige berichtgeving (5). Moest ik daar vaker naartoe? Dat leek ons geen goed idee. De noordelijke team- en bestuursleden deden al wat ze konden, mijn randstedelijke verschijning zou juist averechts kunnen uitpakken.
Dagelijks stemde ik af met vooral Geke, de creator en producente van NOORD. ’s Avonds aan de Haagse eettafel grapte ik wel eens dat ik de hele dag in Groningen was geweest. Ik wist eind 2018 meer van de Groninger gemeentelijke herindeling (waar bleef welke ambtenaar?) dan van wat zich bij mij in de straat afspeelde.
Helaas. Om een lang verhaal kort te maken; ik moest afhaken. Voor het eerst – want afhaken is niks voor mij. Dat was dus slikken. Maar ik ben steeds contact blijven houden en waar mogelijk attendeerde ik op nieuwe kansen. Coronajaar 2020 zorgde voor verdere vertraging maar ook nieuwe mogelijkheden.
En wat een doorzetters, de mensen van NOORD! Ze kregen het voor elkaar.
En zo was ik op 3 september jl. te gast bij de feestelijke première in Zuidbroek, gemeente Midden-Groningen. Wat was het fijn om iedereen nog eens te zien en te kunnen complimenteren met deze prachtige productie. Chapeau voor alle team- en bestuursleden, spelers, musici, vrijwilligers en andere medewerkers, voor en achter de schermen.
Lessons learned
Natuurlijk heb ik erg veel geleerd van dit avontuur. Over mezelf en mijn aanpak in verschillende fases. Wat zou ik een volgende keer anders (kunnen) doen, hoe dan en vooral; waarom? Ook over samenwerken op afstand (binnen dit team; geen probleem) aan een actuele, mooie, relevante productie (heerlijk!) die blijkbaar gevoeliger lag dan ingeschat (wel een probleem). Avontuur NOORD heeft me bijzondere kennis en expertise opgeleverd – en een mooie referentie.
Fondsenwerver voor prachtige plannen en projecten
Groningen blijf ik volgen, op veilige afstand. Een prachtige provincie vol dreiging en verdriet. De gasbevingen als metafoor voor de door ons, mensen, veroorzaakte klimaatverandering die gaande is (5). Als fondsenwerver heb ik meegeholpen aan de basis voor theaterspektakel NOORD die dat verhaal vertelt. Mooi om aan dergelijke zinvolle projecten mee te werken! Lessen, tsja; die zijn er om van te leren. Daar worden ook mijn opdrachtgevers beter van.
Echt?
U wilt nog steeds contact met deze ervaren fondsenwerver?
Wijs besluit – want ik weet er meer van.
BRONVERMELDING:
1 – Informatie op o.a. https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/uitleg/aardbevingen-door-gaswinning, en https://groninger-bodem-beweging.nl/aardbevingen/
2 – https://nl.wikipedia.org/wiki/Gaswinningsproblematiek_in_Groningen#Bodemdaling
3 – het 6e rapport van het International Panel on Climat Change d.d. augustus 2021, het eerste verscheen in 1990: https://www.ipcc.ch/assessment-report/ar6/
4 – https://www.rug.nl/news/2018/01/earthquake-damage-enormous-impact-on-health-and-perceived-safety
5 – https://www.rtvnoord.nl/nieuws/205961/Onkunde-en-kinnesinne-provincie-en-gemeenten-medeschuldig-aan-drama-gasdossier (d.d. 12 maart 2019)
Je moet ingelogd zijn om een reactie te plaatsen.